2.4 Gezonde voeding | Uitlegfilm

In deze uitleg over gezonde voeding leer je wat een gezond eetpatroon is, wat BMI betekent en welke voedingsstoornissen er bestaan. De adviezen voor gezonde voeding komen van het Voedingscentrum, dat onderzoek doet naar wat goed is voor het lichaam. Hun bekendste richtlijn is de Schijf van Vijf.

Volgens de Schijf van Vijf bestaat gezonde voeding uit een goede verdeling van voedingsstoffen. Ongeveer een kwart van wat je dagelijks eet en drinkt zou uit groente en fruit moeten bestaan. Daarnaast is het belangrijk om niet te veel vetten en suikers binnen te krijgen en te zorgen voor voldoende variatie.

Elke kleur van de Schijf van Vijf heeft een betekenis. Groen staat voor vitamines en mineralen uit groente en fruit. Geel verwijst naar vetten, terwijl het roodachtige deel gaat over eiwitten. Oranje staat voor koolhydraten en suikers, de belangrijkste bron van energie. En een groot deel van de Schijf gaat over water, dat essentieel is voor het lichaam.

Eiwitten haal je niet alleen uit vlees, maar ook uit zuivel, noten en peulvruchten. Minder vlees eten is gezonder én beter voor het milieu. Het is belangrijk dat je lichaam de juiste hoeveelheid energie binnenkrijgt, afgestemd op wat je verbruikt. Dat noemen we de energiebalans.

Energie wordt uitgedrukt in kilocalorieën. Als je meer energie binnenkrijgt dan je verbruikt, kom je aan. Verbruik je meer dan je eet, dan val je af. Naast de hoeveelheid energie speelt ook de kwaliteit van voeding een rol. Te weinig vitamines of mineralen kan leiden tot gebrekziektes.

Een maaltijd van bijvoorbeeld fastfood bevat vaak veel calorieën maar weinig voedingsstoffen. Zo’n maaltijd vult niet lang en bevat veel vet en suiker. Af en toe is dat niet erg, maar regelmatig ongezond eten kan leiden tot overgewicht of zelfs obesitas.

Overgewicht betekent dat je te zwaar bent voor je lengte. Obesitas is een ernstigere vorm, en bij extreem overgewicht spreken we van morbide obesitas. Dit kan ernstige gevolgen hebben voor je gezondheid. Beweging helpt om energie te verbranden en het gewicht op peil te houden.

Aan de andere kant bestaat ook ondergewicht. Dat betekent dat je te weinig energie binnenkrijgt en daardoor te licht bent. Om te bepalen of je een gezond gewicht hebt, kun je je Body Mass Index (BMI) berekenen. Dat doe je door je gewicht te delen door je lengte in het kwadraat (lengte × lengte).

Een BMI onder de 18,5 betekent ondergewicht. Tussen 18,5 en 25 is een gezond gewicht. Tussen 25 en 30 is overgewicht en boven de 30 spreek je van obesitas. Deze waarden gelden voor volwassenen vanaf 18 jaar; voor jongeren liggen de grenzen anders.

Rondom eten kunnen ook eetstoornissen ontstaan. Twee belangrijke voorbeelden zijn anorexia nervosa en boulimia nervosa. Bij anorexia voelt iemand zich te dik en eet daardoor te weinig, wat kan leiden tot ernstige ondervoeding. Bij boulimia krijgt iemand eetbuien en probeert daarna het eten kwijt te raken door overgeven, laxeren of overmatig sporten.

Beide stoornissen zijn ernstig en vragen om professionele hulp. Ze hebben vaak niet alleen met voeding te maken, maar ook met psychische problemen. Behandeling richt zich daarom op zowel lichamelijk herstel als mentale gezondheid.

Samenvattend: gezonde voeding draait om een evenwichtige inname van voedingsstoffen, een goede energiebalans, voldoende beweging en een gezond lichaamsgewicht. De Schijf van Vijf helpt om hierin de juiste keuzes te maken.